دست روی هر وسیله‌ای که بگذارید، ابتدایی داشته که با شکل امروزی خودش کاملاً متفاوت بوده است. روند تغییر لباس کار هم مستثنی نبوده و آن هم مسیری را طی کرده است تا به فرم امروزی خودش درآید. فرمی که افراد اکنون در شرکت‌ها و اداراتی می‌پوشند که در آن‌جا مشغول به کار هستند. تاریخچه استفاده از لباس کار به چند قرن گذشته برمی‌گردد و در ابتدا به چند شغل و افراد خاص محدود بود؛ اما امروزه لباس کار از انحصار یه عده خاص درآمده است و آن را در جاهای مختلف می‌بینید.
در این مقاله از طراحان دوخت در مورد تاریخچه استفاده از لباس کار صبحت می‌کنیم. به شما می‌گوییم که تاریخچه لباس کار از کجا شروع شد و در مسیر خود تا به امروز چه تغییراتی در آن صورت گرفت. بنابراین، این مطلب را تا انتهای آن دنبال کنید تا متوجه تحولاتی که روی لباس کار صورت گرفته، شوید. همچنین میتوانید برای خرید لباس کار به فروشگاه طراحان دوخت مراجعه نمایید.
اولین لباس کار در چه زمانی دوخته شد؟
گفتن یک تاریخ دقیق برای اولین لباس کار دوخته شده، امکان‌پذیر نیست. اما بیشترین اشارات به قرون وسطی برمی‌گردد. در این زمان، افراد نظامی زره‌هایی می‌پوشیدند که در جنگ‌ها و درگیری‌ها دچار آسیب نشوند و جلوی خطرات احتمالی را بگیرند. بنابراین، زره‌ها جزو اولین لباسهای کار به حساب می‌آمدند. اما بعضی از افراد می‌خواستند نیروهای خود را از دیگران متمایز کنند؛ به همین خاطر، برای خدمه خود لباسهای یکسان آماده می‌کردند تا بپوشند. برای مثال، پادشاه پروس آلمان، دستور داد خدمه و کارمندانی که برایش کار می‌کردند، لباس متحدالشکلی با کت‌های آبی تیره رنگ و سرآستین و یقه‌های نارنجی بپوشند تا از دیگران متمایز و سریع شناخته شوند.
در ایران، تاریخچه استفاده از لباس کار به امروز نزدیک‌تر است و به دوران ناصرالدین شاه برمی‌گردد. او در یکی از سفرهای خود به روسیه با قزاق‌ها آشنا شد و شروع به رفت و آمد با آن‌ها کرد. او با لباس نظامی قزاق‌ها آشنا شد و بعد از مدتی تصمیم گرفت برای گروه‌های نظامی خود لباسهای متحدالشکلی آماده کند تا هنگام کار بپوشند. بنابراین، در ایران نظامیان اولین گروهی بودند که ناصرالدین شاه دستور داد لباس کار یک‌شکل بپوشند و برایشان لباس کار تعریف شد. زمان گذشت و سلطنت به خاندان پهلوی رسید. در زمان رضاشاه و در اوایل قرن 13 هجری شمسی بود که به‌مرور افراد غیرنظامی هم دارای لباس کار شدند.
روند تغییر لباس کار در قرون گذشته چگونه بوده است؟
گفتیم زره‌های نظامیان اولین لباس‌هایی بودند که برای کار استفاده می‌شد. اما به‌مرور زمان لباس کار به شغل‌های بیشتری اختصاص داده شد. سنگ‌تراشان و آهنگران از اولین گروه‌های شغلی بودند که هنگام کار لباس‌هایی می‌پوشیدند که به آن‌ها آسیبی نرسد. در قرن هفدهم، خدمتگزاران افراد ثروتمند هم نشان‌هایی داشتند که به‌نوعی لباس کار آن‌ها به حساب می‌آمد؛ روی لباس این افراد نشانه‌هایی مانند روبان یا دکمه زده می‌شد که نشان می‌داد آن‌ها به چه کسانی خدمت می‌کنند؛ یعنی مشخص می‌کرد که آن رنگ و طرح متعلق به کدام گروه اشرافی است. به این علامت‌ها لیری (Livery) می‌گفتند. استفاده از این آیتم از ابتدا به دلیل نقش لباس کار در ایمنی بدن مرسوم و محبوب بوده است و باگذر زمان سودمندی‌های دیگری نیز مانند تاثیر لباس کار در فروش و بازاریابی به مزایای آن اضافه شد.
با وقوع انقلاب صنعتی، جان کارگران و کارکنان بخش‌های مختلف اهمیت پیدا کرد. به این منظور قوانین سخت‌گیرانه‌تری تصویب شد که در آن به بهداشت و سلامت این افراد توجه می‌شد. داشتن لباس کار هم در لیست قوانین بود. زمان گذشت و افراد بیشتری هنگام کار، لباس مخصوص پوشیدند. چون در قرن نوزدهم دیگر افراد تنها به چند دسته محدود مانند فقرا و ثروتمندان تقسیم نمی‌شدند؛ بلکه طبقات اجتماعی مختلفی تعریف شد. در کنار آن، جمعیت هم رشد فراوانی داشت. این دو گزینه در کنار هم سبب شدند که لباسهای کار به گروه‌های زیادی برسد تا تشخیصشان آسان شود.
در قرن بیستم هم سرعت تغییرات نسبت به قبل بیشتر شد و هر دهه، لباسهای کار مختص به خود را داشت که از سایر دهه‌ها کاملاً متمایز بود. این قرن شاهد دو جنگ جهانی بود که هر کدامشان تغییرات فراوانی در دنیا ایجاد کردند. افرادی که بعد از جنگ جهانی دوم به دنیا آمدند، تصمیم گرفتند از پوششان استفاده کنند تا اهمیت و تمایز خودشان را در همه بخش‌ها مانند محل کار نشان دهند.
در دهه 50 میلادی استفاده از لباس فرم اداری مورد استقبال عموم مردم قرار گرفت، مردانی که به سرکار می‌رفتند لباس فرم اداری مردانه به شکل کت و شلوارهایی می‌پوشیدند که رنگشان تیره و سایز بزرگ بودند. رنگ بلوزی هم که زیر کت‌های خود می‌پوشیدند، سفید بود. آن‌ها در پوشش خود از کراوات‌های پهن با رنگ‌های تیره و کلاه هم استفاده می‌کردند.
خانم‌های این دهه نیز لباس فرم اداری زنانه به شکل بلوز و پیراهن‌های ابریشمی کمی کوتاه به تن می‌کردند که بدن‌نما نبودند و روی آن لباس‌ها، کت‌های پشمی می‌پوشیدند. آن‌ها جوراب‌های ساق بلند همراه با کفش‌هایی با پاشنه‌های نازک و کوتاه به پا می‌کردند.
دهه بعدی قرن بیستم شاهد تغییرات اساسی‌تری بود. در این زمان، کت و شلوارهایی که مردان در محل کار خود می‌پوشیدند، از قواره بزرگ درآمد و مناسب تنشان دوخته می‌شد. تغییر در کراوات‌هایشان هم نمایان بود و آن کراوات‌های پهن، جای خودشان را به همتاهای باریک خود دادند. لباسهای کار خانم‌ها هم دستخوش تغییرات ظریفی شد که دیگران را متوجه خود می‌کرد. دهه بعدی که ۷۰ میلادی بود، دهه‌ای با یک تغییر اساسی برای بانوان بود. در این زمان آن‌ها دیگر می‌توانستند در محل کار خود به جای دامن، شلوار بپوشند. تغییری که تا قبل از آن رخ نداده بود.
دهه بعدی، دهه 80 میلادی بود که تغییرات محسوس‌تر از قبل شد و لباس کار زنان و مردان دیگر از حالت رسمی درآمد. در این دهه دیگر از رنگ‌های تیره خبری نبود و افراد لباسهای کار روشن هم می‌پوشیدند. همین‌طور خانم‌ها هنگام کار کفش‌هایی به پا می‌کردند که پاشنه‌های بلندی دارند.
دهه 90 زمینه‌ای برای تغییرات بزرگ‌تر بود. در این زمان دیگر استایل غیررسمی در محیط کار برای کسی تعجب‌آور نبود و افراد از پیراهن‌های غیررسمی، پلیور و لباسهای آزاد و به رنگ روشن استفاده می‌کردند. همین‌طور آقایان و بانوان دیگر مجبور نبودند که کفش‌های زیبا اما خسته‌کننده را تحمل کنند؛ آن‌ها اجازه داشتند کفش ایمنی و راحت و بدون پاشنه بپوشند.
قیمت لباس کار یکی دیگر از مواردی بود که با گذر زمان و تغییرات ایجاد شده در انواع لباس کار تغییر کرد. باافزایش تنوع و کیفیت لباسهای کار مناب برای مشاغل مختلف ایم قیمت دارای میزان متفاوتی در دوره‌های زمانی متفاوت شد. امروزه نیز قیمت لباس کار با توجه به جنس، نوع دوخت، اندازه و شغل موردنظر متفاوت است. گذر زمان و حوادث رخ داده در سازمان‌ها، کارگاه‌ها و کارخانه‌ها بیاری تز کارفرمایان را به این نتیجه رساند که پرداخت هزینه بابت تهیه لباس کار استاندارد و مناسب در واقع یک سرمایه‌گذاری است نه هزینه.
طرح لباس کارهای امروزی چگونه طراحی شد؟
بعد از جنگ جهانی دوم، چند نسل به نام‌های Baby Boomer، نسل X و نسل Y به دنیا آمدند که هر کدام از آن‌ها دنیای لباس کار را مانند سایر موارد از محافظه کاری خارج کردند و دیگر اجازه ندادند که تن‌پوششان بی‌روح باشد. آن‌ها برای لباس‌ها هم طرح‌های خلاقانه استفاده کردند و راحتی و توجه به مد را که در زمان وجود داشت در تولید لباسهای کارشان هم به کار گرفتند. البته عملکرد راحت هم یکی از اهداف تولید لباس کار مناسب بود. چون افراد معتقدند هر اندازه که افراد در لباسهای خود راحت باشند، می‌توانند بهتر کارشان را انجام دهند.
در مورد ایران موضوع کمی متفاوت است. با توجه به فرهنگ ایرانی اسلامی که در کشور برقرار است، مردان در ادارات دولتی کت و شلوار می‌پوشند که جذب نیست. خانم‌ها هم در این محیط‌ها مانتو و شلوار اداری همراه با مقنعه دارند. البته بعضی از آن‌ها هم ممکن است چادر سر کنند ؛ این موضوع به فرد و محیطی که در آن مشغول می‌شوند، بستگی زیادی دارد؛ چون در برخی از ادارات، سر کردن چادر برای برخی از خانم‌ها اجباری است.
در محیط‌های دیگر مانند فضای استارتاپ‌ها به عملکرد افراد بیشتر از پوشش آن‌ها توجه کرده و از اولویت‌های اول مجموعه است؛ بنابراین، در این فضاها معمولاً اجباری به پوشیدن لباس رسمی نیست و به آن‌ها اجازه می‌دهند لباس‌هایی را بپوشند که در آن راحت هستند. به خاطر همین موضوع، اگر به این محیط‌ها سر بزنید، افراد را با لباسهای رنگی و مدل‌های مختلف می‌بینید.
یکی از مکان‌هایی که لباسهای کار متحدالشکل در آن دیده می‌شود، فروشگاه‌های زنجیره‌ای است که در قسمت‌های مختلف کشور و بین‌المللی فعال هستند. در نگاه اول، این کار شاید تنها زیبایی بصری محیط باشد؛ اما در باطن می‌تواند این حس را به افراد منتقل کند که در جا که باشند، از شعبه‌های این فروشگاه خدمات یکسانی را دریافت می‌کنند. همین‌طور، لباس کار پوششی است که روی آن می‌توان نام برند را طراحی کرد تا افراد به نام و نشان آن شرکت بیشتر عادت کنند. بنابراین، یک راه برای تبلیغات برندها هم به حساب می‌آید.
جمع‌بندی
در این مقاله برایتان گفتیم که تاریخچه استفاده از لباس کار به چه زمانی برمی‌گردد و در گذر تاریخ روند تغییر لباس کار به چه شکل بوده است. تاریخچه دوخت لباس کار را برای دهه‌های قرن بیستم با جزئیات بیشتری گفتیم. چون نزدیک‌تره بوده و اطلاعات بیشتری از آن در اختیار است. اگر اطلاعات بیشتری در این زمینه دارید، با ما در میان بگذارید.
امروزه لازم نیست که حتماً در بزرگترین شرکت‌ها مشغول به کار باشید تا لباس کاری داشته باشید که شما را از بقیه متمایز کند. بلکه هر گروه کوچکی می‌تواند این لباسهای فرم را با توجه به مجموعه خودش سفارش دهد. طراحان دوخت یکی از تولیدکننده‌هایی است که در زمینه سفارش و آماده‌سازی لباس کار برای گروه‌های شغلی مختلف فعالیت می‌کند. برای سفارش لباس کار به سایت طراحان دوخت سر بزنید و از میان مدل‌هایی که وجود دارند، مورد دلخواه خود را انتخاب کنید و سفارش دهید. بعد از ثبت، در مدت زمان کوتاهی، لباس‌ها به دست شما و کارکنان مجموعه‌تان می‌رسند.
